Stanisław Boho urodził się 19 października 1924 r. w Lutczy, gmina Niebylec, powiat strzyżowski. Ojciec Franciszek, wspaniały pedagog i wychowawca wielu pokoleń młodzieży, był nauczycielem Szkoły Podstawowej w Lutczy w latach 1912 – 1961. Matka Ludwika posiadała ~4,50 ha gospodarstwo rolne, na którym Stanisław pracował wspólnie z braćmi Bronisławem i Józefem oraz bratem ciotecznym Marianem Chlebickim.
Po ukończeniu 6 – klasowej szkoły podstawowej, w latach 1937 – 1939 kształcił się w I Państwowym Męskim Gimnazjum Ogólnokształcącym im. Ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie. Wybuch II Wojny Światowej i czas okupacji hitlerowskiej przerwały mu naukę w Gimnazjum. Powrócił do rodzinnej wsi, gdzie jako pierwszy w Lutczy podjął naukę w konspiracyjnym Tajnym Nauczaniu w zakresie szkoły gimnazjalnej. Przerobił program III i częściowo IV klasy gimnazjalnej, zdając egzaminy przed Tajną Komisją Egzaminacyjną u Sióstr Zakonnych w Nowym Sączu. Naukę łączył z pracą w rodzinnym gospodarstwie rolnym.
W pierwszych dniach stycznia 1941 r. przyjmując pseudonim „Jantar”, wstąpił do tajnej organizacji „Służba Zwycięstwu Polski”, która następnie stała się częścią ogólnopolskiej organizacji wchodzącej w skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej – Związku Walki Zbrojnej. Celem jej było zorganizowanie Armii Podziemnej, która miała przygotować społeczeństwo do walki, atakować wroga na okupowanym terytorium Polski oraz wspierać aliantów, gdy uderzą na Niemców.
W październiku 1943 r. Stanisław został przymusowo wcielony do tzw. „Junaków”, niemieckiego obozu pracy w Rzeszowie. Został skoszarowany i przez 10 miesięcy musiał pracować w potwornych warunkach przy rozładunku wagonów oraz ciężkich pracach budowlanych. Jednocześnie potajemnie nadal się uczył oraz działał sabotażowo, narażając się tym samym na wyrok śmierci. W lipcu 1944 r. udało mu się uzyskać przepustkę do domu i już nie powrócił do Junaków.
Pomimo dużego fizycznego wycieńczenia, włączył się do akcji „Burza”, jako żołnierz Armii Krajowej. Chciał walczyć z Niemcami w odwecie za tragedię polskiego narodu, za śmierć brata Bronisława – rozstrzelanego przez Niemców w maju 1944 r.
We wrześniu 1944 r. kontynuował naukę w konspiracji i złożył eksternistyczny egzamin z Małej Matury przed Dyrektorką Gimnazjum w Strzyżowie, a w lipcu 1945 r. egzamin z Dużej Matury w Liceum Humanistycznym w Strzyżowie. Po rozwiązaniu Armii Krajowej kontynuował do stycznia 1947 r. działalność konspiracyjną w ramach organizacji Wolność i Niezawisłość (WiN) .
Po zakończeniu wojny w październiku 1945 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie na Wydziale Prawa i Administracji, które ukończył w czerwcu 1950 r. Kilka miesięcy później, w grudniu 1950 r. zawarł związek małżeński z Jadwigą Bober, nauczycielką pochodzącą z Lutczy. Wychowali i wykształcili wspólnie troje dzieci – Jerzego, Ewę i Annę.
Z uwagi na panujący wówczas w Polsce stalinowski terror, nie od razu podjął pracę w sądownictwie. Przez 10 lat pracował w Rzeszowskim Zjednoczeniu Budowlanym jako ekonomista od umów i zleceń. W 1960 r. rozpoczął aplikację sędziowską. Przez 31 lat do 1991 r. sumiennie, z zaangażowaniem wykonywał pracę Sędziego Sądu w Rzeszowie, za co Krajowa Rada Sądownicza w 2010 r. przyznała mu prestiżowy medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości – Bene Merentibus Lustitiae”.
Za swoją działalność w Armii Krajowej otrzymał już w lipcu 1948 r. wojskowy medal „Polska swemu obrońcy”, przyznany w Londynie przez Szefa Sztabu Głównego. Dla upamiętnienia wysiłku Żołnierza Polski Podziemnej, odznaczony został w 1991 r. Krzyżem Armii Krajowej ustanowionym przez dowódcę AK
gen. Tadeusza Bora – Komorowskiego oraz w 2000 r. Krzyżem Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, za działalność niepodległościową. W 1992 r. Minister Obrony Narodowej mianował go na stopień plutonowego, w 2001 r. na stopień podporucznika, a w 2003 r. na stopień porucznika Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
W latach 1998 – 2001 poświęcił się wielkim sercem i oddaniem pracy przy budowie pierwszego w Polsce Pomnika Pamięci Żołnierzy AK podokręgu Rzeszów. Jako Przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika, wraz z kolegami z AK zbierał fundusze, ustalał lokalizację oraz kierował sprawami organizacyjnymi. W dniu Święta Niepodległości 11 listopada 2001 r. pomnik został uroczyście odsłonięty i poświęcony.
Za przygotowanie i zrealizowanie budowy Pomnika, w uznaniu zasług za kreowanie dobrego wizerunku miasta, a także jako potwierdzenie osiągnięć związanych z Rzeszowem, Prezydent miasta Rzeszowa przyznał mu honorowe wyróżnienie „Rzeszowianin Roku 2001”.
Za wybitne poświęcenie w utrwalaniu i przekazywaniu młodemu pokoleniu pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu, otrzymał w 2005 r. medal „Pro Memoria”, przyznany przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
W 2008 r. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Śp. Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, za zasługi dla niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej oraz działalność na rzecz środowisk kombatanckich.
Stanisław Boho był człowiekiem głębokiej wiary, kochał ludzi i Ojczyznę. Zawsze serdeczny i pogodny, ciepłym uśmiechem zjednywał sobie przyjaciół. Uczył młode pokolenia odpowiedzialności i szacunku dla siebie nawzajem oraz drugiego człowieka.
Przez całe życie był bardzo związany z Lutczą, miejscem swojego urodzenia. Na zawsze pozostała w jego pamięci i sercu, jako mała Ojczyzna. Często wracał wspomnieniami do rodzinnego domu, szkoły, urzekającej luteckiej przyrody, zwyczajów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Był jednym z założycieli i późniejszym Wiceprezesem Towarzystwa Przyjaciół Lutczy oraz współautorem książki wydanej w 1995 r. przez Towarzystwo pn. „Lutcza w czasach okupacji”.
Zmarł 3 grudnia 2010 r. w Rzeszowie. W zadumie adwentowej, w ostatniej drodze na miejsce wiecznego spoczynku odprowadził go Ordynariusz Diecezji Rzeszowskiej ks. Biskup Kazimierz Górny wraz z innymi kapłanami, Rodziną zmarłego, przyjaciółmi ze Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, wojskiem, przedstawicielami Wojewody Podkarpackiego, Prezydenta miasta Rzeszowa, Instytutu Pamięci Narodowej, Sądownictwa, młodzieżą ze Związku Strzeleckiego „Strzelec”.
W pamięci pozostaną jego słowa „Nic milszego nad dobre u ludzi wspomnienie”.
Opracowała córka Anna Boho
Stanisław Boho jest autorem zamieszczonych na naszej stronie poniższych artykułów:
- AGRESJA NA POLSKĘ NIEMIEC W DNIU 1 WRZEŚNIA 1939 R. I ZWIĄZKU RADZIECKIEGOW DNIU 17 WRZEŚNIA 1939 R.
- AKCJA „NA KASĘ” W RZESZOWIE – OKUPACJA NIEMIECKA
- ZRZUT BRONI W PLACÓWCE „ŚLIWA – NIEBYLEC” – OKUPACJA NIEMIECKA
